🐟 Tên tiếng Việt: Diếp cá, rau diếp cá, Rau giấp cá, Cây lá giấp;
🐟 Tên tiếng Anh: fish mint, fish leaf, rainbow plant, chameleon plant, heart leaf, fish wort, or Chinese lizard tail
🐟 Tên tiếng Trung: 魚腥草 - Ngư Tinh Thảo (cỏ có mùi tanh của cá)
🐟 Công dụng: Chữa sởi, đau mắt, lòi dom (Lá giã đắp). Thuốc giải nhiệt, chữa táo bón, viêm ruột, lỵ, viêm đường tiết niệu, viêm thận phù thũng, phụ nữ kinh nguyệt không đều, mẩn ngứa (Lá vò nước uống).
#Houttuynia #Saururaceae
#Medicinal #fishmint
#diepca #giapca #caythuocnam #suckhoe
----
🌿 Giới thiệu chung
Rau diếp cá (Houttuynia cordata Thunb.), còn gọi là ngư tinh thảo, giấp cá, dấp cá, thuộc họ Saururaceae (họ Giấp cá). Cây có mùi tanh đặc trưng do hợp chất 1-decanal, được dùng rộng rãi trong ẩm thực và y học cổ truyền châu Á.
---
🌱 Đặc điểm thực vật
1. Hình thái:
- Thân thảo sống lâu năm, cao 20–50 cm, thân mọc bò hoặc đứng, màu lục/tím đỏ, có lông.
- Lá hình tim, mọc so le, đầu nhọn, mặt dưới tím, khi vò ra mùi tanh như cá.
- Hoa nhỏ màu vàng, tập hợp thành bông được bao bọc bởi 4 lá bắc trắng, trông như một bông hoa đơn lẻ.
2. Sinh trưởng: Ưa ẩm, chịu bóng, mọc hoang ở bờ suối, ruộng ẩm. Tái sinh mạnh từ thân rễ, thu hoạch quanh năm.
---
🌍 Phân bố
- Khu vực: Nhiệt đới và cận nhiệt đới châu Á (Ấn Độ, Trung Quốc, Nhật Bản, Đông Nam Á).
- Tại Việt Nam: Mọc hoang khắp nơi ẩm thấp (đồng bằng, trung du, miền núi), được trồng làm rau và thuốc.
---
⚗️ Tác dụng dược lý
1. Kháng virus & kháng khuẩn:
- Ức chế virus SARS-CoV-2, HSV, cúm A nhờ cơ chế ngăn chặn sao chép virus.
- Tinh dầu diệt khuẩn Pseudomonas aeruginosa, Salmonella typhimurium.
2. Chống viêm & chống oxy hóa:
- Flavonoid (quercitrin) giảm viêm, tăng sức bền mao mạch, hỗ trợ điều trị trĩ.
3. Hạ đường huyết:
- Ethanol trong diếp cá giảm glucose máu ở bệnh nhân đái tháo đường.
4. Lợi tiểu & thải độc:
- Tăng bài tiết nước tiểu, hỗ trợ trị sỏi thận, viêm tiết niệu.
---
💊 Ứng dụng lâm sàng theo y học cổ truyền & hiện đại
1. Bài thuốc dân gian:
- Trị trĩ: Ăn sống lá + nấu nước xông/rửa hậu môn.
- Hạ sốt trẻ em: Giã 30g lá tươi + nước đun sôi, uống + đắp thái dương.
- Viêm tai giữa: Sắc 20g diếp cá khô + 10g táo đỏ, chia 3 lần/ngày.
- Kinh nguyệt không đều: Giã nhuyễn 40g diếp cá + 30g ngải cứu tươi, lọc nước uống 2 lần/ngày.
2. Hỗ trợ làm đẹp:
- Giã lá đắp mặt trị mụn, giảm viêm sưng nhờ kháng sinh tự nhiên.
3. Kiểm soát bệnh chuyển hóa:
- Uống nước sắc diếp cá hàng ngày giúp giảm mỡ máu, cải thiện đề kháng insulin.
---
⚠️ Lưu ý khi sử dụng
- Tính hàn: Người tỳ vị hư hàn (lạnh bụng, tiêu chảy) nên hạn chế.
- Liều lượng: Không dùng quá 40g/ngày (dạng khô). Alkaloid cordalin liều cao gây kích ứng da.
- Thận trọng: Phụ nữ mang thai cần tham vấn bác sĩ trước khi dùng.
---
🌿 Kết luận
Diếp cá (Houttuynia cordata) là cây thuốc - rau đa dụng, kết hợp giữa kinh nghiệm dân gian và bằng chứng khoa học. Để tối ưu hóa lợi ích, nên dùng đúng liều và phối hợp với thảo dược khác (cam thảo, ngải cứu) giảm tính hàn. Các nghiên cứu sâu hơn về cơ chế kháng virus và hỗ trợ đái tháo đường đang mở ra tiềm năng ứng dụng lớn cho dược liệu này.
