Bìm ba răng Xenostegia tridentata

🌿 Bìm ba răng Xenostegia tridentata – họ Bìm bìm (Convolvulaceae) – bộ Cà (Solanales)

🌿 Đồng nghĩa:

• Convolvulus tridentatus L.
• Evolvulus tridentatus (L.) L.
• Ipomoea tridentata (L.) Roth
• Merremia tridentata (L.) Hallier f.
• Ipomoea angustifolia Jacq.

🇻🇳 Tên tiếng Việt: Bìm ba răng, Bìm xen, Bìm bìm ba răng, Dây lưỡi đòng.

🌍 Tên tiếng Anh: Arrow-leaf morning glory, Narrowleaf morning glory.

🇨🇳 Tên tiếng Trung: 戟叶菜栾藤 – Kích Diệp Thái Loan Đằng

🇹🇭 Tên tiếng Thái: จิงจ้อร่างแห (Chingcho rang hae), เถาตดหมา (Thao tot ma)

🌍 Nguồn gốc & Phân bố

Bìm ba răng có nguồn gốc bản địa ở các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới của Cựu Thế giới (Châu Phi, Châu Á và Úc). Loài cây này thường mọc hoang ở ven đường, đồng cỏ, savan, các khu đất trống và ven rừng, đặc biệt là những nơi có đất cát và nhiều ánh sáng. Tại Việt Nam, cây được tìm thấy ở nhiều tỉnh thành như Cao Bằng, Lạng Sơn, Thái Nguyên, Quảng Ngãi và Bà Rịa Vũng Tàu...

🌱 Đặc điểm hình thái

• Dạng sống: Cây thân thảo, sống lâu năm, dạng dây leo hoặc bò trườn, dài tới 2m.
• Thân: Nhỏ, mảnh, có góc cạnh.
• Lá: Hình mũi mác hẹp hoặc thẳng, dài 2–8 cm, rộng 0.4–1.5 cm. Gốc lá hình mũi tên với 2–5 răng cưa mỗi bên thùy, ôm thân.
• Hoa: Mọc đơn độc ở nách lá, hình phễu, màu vàng chanh hoặc trắng kem, tâm tím/nâu, đường kính 1.5–2 cm.
• Quả: Nang hình cầu hoặc trứng, chứa tối đa 4 hạt.
• Hạt: Màu đen, hình trứng, có 3 cạnh.

🌿 Công dụng

Bìm ba răng được dùng trong y học cổ truyền ở nhiều quốc gia:

• 🇻🇳 Việt Nam: Chữa sốt rét, lợi tiểu, phù thũng, đau bụng sau sinh.
• 🇮🇳 Ấn Độ (Ayurveda): Gọi là "Prasarini", trị bệnh về khớp, thấp khớp, liệt nửa người, tiết niệu; có đặc tính nhuận tràng, làm se.
• Khác: Dùng làm thuốc đắp trị thấp khớp, ngoài da, hạ sốt, trị rắn cắn.

Nghiên cứu hiện đại: Chiết xuất có hoạt tính chống viêm, chống oxy hóa, chống tiểu đường và tiềm năng chống ung thư.

💡 Hướng dẫn trồng & Lưu ý

• Nhân giống: Chủ yếu bằng hạt; cần xử lý (ngâm nước ấm, làm xước vỏ) để tăng tỷ lệ nảy mầm.
• Ánh sáng: Ưa sáng, cần 6–8h nắng trực tiếp/ngày.
• Đất trồng: Tơi xốp, thoát nước tốt, giàu cát. Đất quá màu mỡ có thể khiến cây nhiều lá nhưng ít hoa.
• Tưới nước: Giữ đất ẩm, tránh úng, nhất là khi khô hạn.
• Giàn leo: Nên trồng gần giàn, lưới hoặc hàng rào.
• Lưu ý: Cây mọc hoang mạnh, dễ trở thành cỏ dại nếu không kiểm soát.