Cúc bách nhật (Gomphrena globosa)

Cúc bách nhật – Bụi hoa tím rịm bền bỉ giữa đồng An Nhứt
Bụi hoa Cúc bách nhật tím rịm ven cánh đồng An Nhứt, Long Điền, Bà Rịa – Vũng Tàu

Bụi hoa Bách Nhật tím rịm giữa cánh đồng An Nhứt

Hồ Sơ Loài: Cúc bách nhật

Gomphrena globosa L.
🔍 Nhận diện nhanh
🌳 Dạng sống: Cây thảo hằng năm
🍃 Lá: Đơn, đối, bầu dục, có lông mịn
🌸 Hoa: Cụm tròn, tím/hồng/đỏ/trắng, bền màu quanh năm
🍎 Quả: Quả bế nhỏ, hạt nâu bóng
🌍 Nguồn gốc & Phân bố
📍 Gốc: Vùng nhiệt đới châu Mỹ (Mexico–Brazil)
🇻🇳 Việt Nam: Trồng khắp cả nước
💊 Công dụng chính
🏥 Dược liệu: Trị ho, hen, viêm họng, lợi tiểu
🏡 Cảnh quan: Trồng làm cảnh, hoa khô
🪵 Khác: Trà, phẩm màu tự nhiên
💡 Góc chăm sóc
☀️ Nắng nhiều
💧 Nước vừa
🌱 Đất thoát nước
📖 Mục lục
    🌿 Thông tin chung
    Cúc bách nhật Gomphrena globosa L.
    Họ (Family): Amaranthaceae
    Phân họ (Subfamily): Gomphrenoideae
    Bộ (Order): Caryophyllales
    Đồng nghĩa: Gomphrena rubra Moq., Gomphrena globosa var. albiflora, Gomphrena globosa f. alba
    🇻🇳 Tên tiếng Việt: Cúc bách nhật, Bách nhật, Bách nhật hồng, Thiên hương, Cúc nút áo, Hoa cúc áo, Nở ngày, Bông nở ngày
    🌐 Tên tiếng Anh: Globe Amaranth, Bachelor's Button
    🇨🇳 Tên tiếng Trung: 千日红 (Qiān rì hóng - Thiên nhật hồng)
    🇹🇭 Tên tiếng Thái: ดอกบานไม่รู้โรย (Dok ban mai ru roy)

    🌱 Mô tả thực vật

    Dạng sống & Kích thước: Cây thảo sống hằng năm hoặc sống dai ở vùng nhiệt đới, cao 20-60 cm
    Thân: Thân thẳng đứng, phân nhánh, hơi góc cạnh, có lông mịn, đốt thân rõ
    Lá: Lá đơn mọc đối, phiến lá hình bầu dục đến thuôn dài, dài 2-13 cm, rộng 1-5 cm, mép nguyên hoặc hơi gợn, hai mặt có lông mịn, cuống lá ngắn (0.5-2 cm)
    Hoa: Cụm hoa dạng đầu hình cầu/oval, đường kính 1.5-3 cm; lá bắc có màu sắc sặc sỡ (tím, hồng, đỏ, trắng, vàng) bao bọc hoa thật nhỏ màu trắng hoặc vàng; cụm hoa rất bền
    Quả & Hạt: Quả bế hoặc dạng utricle; hạt nhỏ (1-2 mm), màu nâu bóng
    Đặc điểm khác: Toàn cây có lông mịn, ra hoa quanh năm ở khí hậu ấm

    🌍 Phân bố & Sinh cảnh

    Nguồn gốc: Vùng nhiệt đới châu Mỹ (từ Mexico đến Brazil)
    Phân bố toàn cầu: Được du nhập rộng rãi ở châu Á, châu Phi, châu Đại Dương, Bắc Mỹ và nhiều vùng nhiệt đới, cận nhiệt đới khác
    Tại Việt Nam: Trồng phổ biến khắp cả nước làm cây cảnh và cây thuốc
    Sinh cảnh & Điều kiện: Ưa sáng, đất thoát nước tốt; thường gặp ở vườn, bồn hoa, bãi đất trống, ven đường; phát triển tốt ở độ cao 0-1500 mét

    🐝 Sinh thái học

    Vai trò: Thu hút ong, bướm; cung cấp nguồn phấn hoa và mật; dùng làm hoa khô trang trí
    Thụ phấn & Phát tán: Chủ yếu thụ phấn nhờ côn trùng (ong, bướm); phát tán bằng hạt qua gieo trồng hoặc tự nhiên

    🍀 Công dụng & Hóa học

    Dược dụng: Trong y học cổ truyền Việt Nam và châu Á, được dùng trị ho, hen suyễn, viêm đường hô hấp, lợi tiểu, hạ sốt nhẹ, đau mắt đỏ. Nghiên cứu hiện đại ghi nhận tiềm năng chống oxy hóa, kháng khuẩn, chống viêm, bảo vệ gan
    Hoạt chất chính: Betacyanins (gomphrenin I, II, III), flavonoid (quercetin, kaempferol, isoquercitrin), saponin, triterpenoid, polysaccharide
    Cảnh quan: Trồng phổ biến trong bồn hoa, thảm hoa, công viên, vỉa hè do hoa đẹp, bền màu
    Công dụng khác: Hoa khô dùng trang trí, pha trà, tạo màu thực phẩm tự nhiên, thuốc nhuộm

    💡 Hướng dẫn trồng và chăm sóc

    Ánh sáng: Ưa nắng đầy đủ (ít nhất 6-8 giờ/ngày)
    Đất & Dinh dưỡng: Đất tơi xốp, thoát nước tốt; pH trung tính đến hơi chua; bón lót hữu cơ
    Nước & Độ ẩm: Tưới vừa phải, chịu hạn tốt; tránh úng
    Nhân giống: Chủ yếu bằng hạt; gieo trực tiếp hoặc qua khay ươm
    Tốc độ sinh trưởng: Sinh trưởng nhanh, ra hoa sau 60-80 ngày

    ⚠️ Lưu ý & Bảo tồn

    Độc tính & Lưu ý: Không có báo cáo độc tính đáng kể; thận trọng khi dùng làm thuốc, đặc biệt với phụ nữ có thai, cho con bú và trẻ nhỏ
    Tình trạng Bảo tồn: Chưa được đánh giá trong Danh lục đỏ IUCN
    Biện pháp Bảo tồn: Không phải loài nguy cấp do được trồng trọt rộng rãi

    📸 Ảnh

































    📚 Tài liệu tham khảo

    • POWO (Plants of the World Online) – https://powo.science.kew.org/taxon/urn :lsid:ipni.org:names:327333-2 – Truy cập: 24/11/2025
    • BotanyVN (Trung tâm Dữ liệu Thực vật Việt Nam) – https://www.botanyvn.com/cnt.asp?param=edir&v=Gomphrena%20globosa&list=species – Truy cập: 24/11/2025
    • World Flora Online – https://www.worldfloraonline.org/taxon/wfo-0000706024 – Truy cập: 24/11/2025
    • eFloras (Flora of China) – http://www.efloras.org/florataxon.aspx?floraid=2&taxonid=200007002 – Truy cập: 24/11/2025
    • NParks (Singapore) – https://gardeningsg.nparks.gov.sg/page-index/ornamental-plants/globe-amaranth/ – Truy cập: 24/11/2025
    • tropical.theferns.info – https://tropical.theferns.info/viewtropical.php?id=Gomphrena+globosa – Truy cập: 24/11/2025
    • Tra Cứu Dược Liệu – https://tracuuduoclieu.vn/gomphrena-globosa-l.html – Truy cập: 24/11/2025
    • PubMed Central – https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC7700562/ – Truy cập: 24/11/2025
    • ResearchGate – https://www.researchgate.net/publication/393431256_The_Globe_Amaranth_in_Focus_Therapeutic_Prospects_and_Phytochemical_Riches_of_Gomphrena_globosa_L – Truy cập: 24/11/2025
    • IUCN Red List – https://www.iucnredlist.org – Truy cập: 24/11/2025

    1 Nhận xét

    Để lại bình luận ở đây

    Đăng nhận xét
    Mới hơn Cũ hơn
    ☘️
    🌿 Dạng cây
    🏞️ Môi trường sống
    ☀️ Ánh sáng
    💧 Nhu cầu nước
    🌸 Màu hoa
    ✨ Đặc điểm & Công dụng

    Semantic Scholar

    🔬 Nghiên cứu khoa học

    Nhập tên khoa học hoặc để trống để dùng tên từ bài viết

    Đang phát hiện tên khoa học...
    🌿 BỘ LỌC SINH CẢNH
    🔍 KHÁM PHÁ NGAY

    Khám phá thực vật theo môi trường sống và công dụng — tiện lợi, trực quan!

    Hoặc tìm kiếm nâng cao theo họ, chi hoặc nhãn.